Mâm ngũ quả là một mâm trái cây có chừng năm thứ trái cây khác nhau thường có trong ngày Tết Nguyên Đán của người Việt. Các loại trái cây bày lên thể hiện nguyện ước của gia chủ qua tên gọi, màu sắc và cách sắp xếp của chúng.

Trình bày trong mâm ngũ quả

Nguyên gốc, mâm ngũ quả có các loại trái cây:mận, hạnh, đào, táo và lý (hay điều). Nhưng do điều kiện của các khu vực sinh sống của người Việt có đôi chút khác biệt, cư dân không thể lúc nào cũng kiếm được đủ năm loại trái cây này, dẫn đến cách trình bày mâm ngũ quả cũng có sự khác biệt giữ hai miền. Tựu chung, các loại trái cây sau thường dùng để bày mâm ngũ quả:

* Lê
* Lựu
* Đào
* Mai
* Phật thủ
* Táo
* Hồng
* Thanh long
* Bưởi
* Dưa hấu
* Nải chuối
* Trứng gà (Lê ki ma)
* Dừa
* Sung
* Đu đủ
* Xoài
* Mãng cầu

Ý nghĩa của mâm ngũ quả

Ngũ

Ngũ (五) (năm, là biểu tượng chung của sự sống, Ngũ quả chỉ sự tập trung đầy đủ các loại trái cây trong đất trời dùng thờ cúng. Thêm vào đó cư dân vùng nông nghiệp, Ngũ cốc được coi trọng nhiều hơn Ngũ quả. Trong sách Chiêm thư, người ta thường nhìn Ngũ Quả để dự đoán được/mất của các mùa vụ lương thực trong năm Lâu dần, sự xác tín biến thành tập tục, "ngũ quả" có thể tượng trưng cho sự cầu thị được mùa của người nông dân.

Quả

Quả biểu tượng cho sự sung túc qua cấu tạo của nó: bên trong chứa hạt tượng trưng cho sao, quả bao lấy là Vũ trụ, ý nghĩa là sự sinh sôi trường tồn tái sinh bất tận của sự sống. Mỗi loại quả có ý nghĩa riêng qua hình dáng/cầu tạo/hương vị, màu sắc và cách đọc tên:

Màu sắc

Thường hay tuân theo ngũ hành, các loại quả dùng thường mang các sắc màu theo quan niệm là có tính may mắn: Đỏ (may mắn phú quý), Vàng (sung túc)...

Hình dáng, cấu tạo, hương vị

Thường là cách hình dáng/cấu tạo có tính chất gợi tả điều tốt lành. Ví dụ: Lựu: có nhiều hạt, tượng trưng cho con cháu đầy đàn, Bưởi và dưa hấu: căng tròn, mát lạnh trong ruột, hứa hẹn sự ngọt ngào, may mắn trong cuộc sống...

Mâm ngũ quả thể hiện sự sung túc, ấm áp ngày Tết. Nhà có mâm ngũ quả sẽ được no ấm quanh năm.

Ngày nay, xã hội hiện đại, chúng ta vẫn không quên những giá trị truyền thống này mà còn phát huy thêm những xu hướng mới lạ trong mâm ngũ quả để làm không khí Tết thêm phần vui vẻ, ngộ nghĩnh với ước muốn mang lại nhiều niềm vui cho mọi người trong gia đình, bạn bè.

Post by Mika Nguyễn