Những thắc mắc ấy đến nay chúng ta vẫn chưa có cơ sở để giải đáp tường tận. Song, chắc chắn từ thời Bắc thuộc đến nay, các tập tục của người Việt chịu ảnh hưởngtrực tiếp văn hóa Trung Hoa.

Những quy định của nghi thức hôn lễ vốn thuộc bốn điển lệ (quan, hôn, tang, tế) của "lễ nghi tam bách" trong sách Chu Lễ và "Uy nghi tam thiên" ở sách Nghi lễ do các bậc thánh nhân Trung Hoa đặt ra nhằm "thiết lập trật tự kỷ cương trong dân chúng". Trước tiên về ý nghĩa mục đích, "hôn lễ" là lễ cưới vợ gả chồng. Theo các học giả, từ "hôn" nguyên có nghĩa là "vừa mới tối" (hoàng hôn) vì ngày xưa thường làm lễ cưới vào lúc âm (đêm) dương (ngày) giao hoán với nhau nên mới gọi là "hôn lễ". Về sau chữ hôn có thay đổi khác, "hôn" mang ý nghĩa trọng đại của việc cưới gả.

Trong kinh dịch có chép rằng: "Có trời đất, nhiên hậu có vạn vật, có vạn vật, nhiên hậu có nam nữ, có nam nữ, nhiên hậu có vợ chồng, có vợ chồng mới có cha con, có cha con, nhiên hậu mới có vua tôi, có vua tôi, nhiên hậu mới có trật tự trên dưới, có trật tự trên dưới, nhiên hậu lễ nghĩa mới có thi thố". Như vậy hôn nhân được coi là đầu mối của muôn sự sinh hóa. Hôn lễ truyền thống của người Việt, được định hình thành 6 lễ: Nạp thái, Vấn danh, Nạp cát, Nạp trưng, Thỉnh kỳ và Nghinh hôn.

1. Nạp thái là lễ nhà trai đem con nhạn đến nhà gái để tỏ ý xác định việc chọn vợ. Dùng chim nhạn vì nhạn là loại chim bay đi đâu cũng có cặp và không sánh đôi hai lần. Trong thực tế người ta thường dùng cặp ngỗng để thay chim nhạn.

2. Vấn danh là lễ hỏi tên người con gái và tên họ bà mẹ. Việc hỏi họ tên mẹ vì lý do chú trọng đến vai trò của người mẹ trong sự giáo dục con gái.

3. Nạp cát là đem lễ vật đến nhà gái để báo điều "cát tường" là nhà trai, sau khi đã tìm hiểu (hoặc xem bói về tuổi tác của cô gái) thấy việc kết hôn là tốt lành, không có việc gì trở ngại nữa.

4. Nạp trưng (hay nạp tệ) là lễ đem hàng lụa (tệ) hay vật quý nào đó đến nhà gái để làm vật chứng (trưng) cho sự đính ước kết hôn.  

5. Thỉnh kỳ là lễ xin định ngày giờ cưới, về sau lễ này là lễ ăn cưới, nhà trai nạp các lễ vật cho nhà gái

6. Thân nghinh (hoặc nghinh hôn) là lễ rước dâu hay đưa dâu.

Nguyên tắc là 6 lễ chính nhưng có thể còn nhiều lễ phụ khác: Lễ cáo gia tiên, Lễ tạ ơn cha mẹ, Lễ cúng tơ hồng - Nguyệt lão... Tuy nhiên trong thực tế, chỉ có nhà giàu mới làm đủ 6 lễ, còn đa phần thì áp dụng 3 lễ: dạm, hỏi và cưới.

1. Lễ dạm là khi người con trai đã kén được bạn gái thì cậy người quen thân làm môi giới đến nhà gái ướm hỏi để xem bên nhà gái có ưng thuận hay không. Lễ này gồm việc bắn tin và nếu có kết quả như ý thì làm lễ chạm ngõ hay xem mặt (coi mắt). Lễ này gộp cả các công việc của lễ Nạp thái và Vấn danh

2. Lễ hỏi là lễ đính hôn có chức năng của lễ Nạp trưng hay Nạp tệ nêu trên. Đây là một lễ quan trọng, có nơi coi quan trọng hơn là lễ cưới vì sau lễ này, trai gái đã chính thức đính hôn nhau. Lễ vật xưa gồm trầu cau, rượu chè, trà bánh. Ở miền Nam, hai món lễ vật bắt buộc là đôi bông tai và cặp đèn (ngoài ra còn có con heo hỏi, có thể thay bằng tiền gọi là "heo nằm", trầu cau, trà rượu, bánh mứt... nhiều ít tùy theo nghèo giàu). Còn đôi nhẫn "cà rá" thì chỉ mới xuất hiện từ khi chịu ảnh hưởng của văn hóa Tây phương. Một điều quan trọng cần lưu ý là tất cả các loại lễ vật đều phải là số chẵn mới tốt.

3. Lễ cưới trước ngày đã định, hai bên trai gái đều làm lễ cáo gia tiên, lễ tạ ơn ông bà, cha mẹ và lễ "mệnh tiếu" (cha mẹ dặn dò, dạy bảo con về đạo nghĩa vợ chồng, về nguỵên tắc ứng xử với thân tộc hai bên...). Lễ phẩm ngày cưới giống như lễ hỏi, đôi bông tai của lễ hỏi được thay bằng áo cưới để cô dâu mặc về nhà chồng trong lễ rước dâu. Ở Nam Bộ mâm trầu cau được phủ vải đỏ, trên có đặt một bông sen (làm bằng vải hay giấy). Bông sen này có khi là lễ vật bắt buộc lúc đính hôn và mục đích của nó là nhà gái sẽ treo lên tường ở một chỗ trang trọng nhằm thông báo cho mọi người biết con gái mình đã có nơi chốn.  

 Mrs: H.Hương